Architekt wnętrz radzi: aspekty prawne remontu w zabytkowej kamienicy

Zabytkowe kamienice, pomimo swoich niezaprzeczalnych walorów, mogą przynieść inwestorowi szereg problemów. Wymogi formalne dotyczące prac remontowych zostały określone szczegółowo w przepisach Prawa budowlanego oraz ustawy o ochronie zabytków. Ze względu na szczególną wartość historyczną obiektów zabytkowych, przewidziano restrykcyjne regulacje prawne, mające na celu utrzymanie ich w niezmienionym stanie. Dlatego w przypadku remontu w takim budynku architekt wnętrz musi zważać na szereg regulacji prawnych.

Rejestr zabytków

W myśl art. 3 pkt 1 ustawy o ochronie zabytków, zabytek jest definiowany jako nieruchomość lub rzecz ruchoma, będąca dziełem człowieka lub związana z jego działalnością i stanowiąca świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, której zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Właściwe organy administracji publicznej wykonują zadania z zakresu ochrony zabytków m.in. poprzez kontrolę stanu ich zachowania i przeznaczenia, a także zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla ich wartości.

Rejestr obiektów objętych ochroną jest prowadzony przez wojewódzkiego konserwatora zabytków. Decyzja w przedmiocie dokonania wpisu może zostać podjęta z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się obiekt o szczególnej wartości. Nieruchomość może podlegać indywidualnemu wpisowi do rejestru bądź zostać objęta ochroną z uwagi na położenie w obszarze stanowiącym specyficzny układ urbanistyczny bądź zespół historyczny. Istotne wskazówki znajdziemy także w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

Na gruncie Prawa budowlanego mianem remontu określa się wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu jego stanu pierwotnego. Architekt wnętrz w takiej sytuacji zmuszony jest do prześledzenia dokumentacji budynku w celu ustalenia stanu pierwotnego. Ustawodawcy wyraźnie odróżnia remont od prac obejmujących bieżącą konserwację budynku lub jego przebudowę.

Architekt wnętrz na drodze uzyskania pozwolenia

Przed rozpoczęciem sporządzania projektu prac remontowych warto zwrócić się do konserwatora zabytków o przedstawienie zaleceń konserwatorskich, odnoszących się do sposobu korzystania z obiektu objętego ochroną, jego konserwacji, zabezpieczenia oraz zakresu dopuszczalnej ingerencji. Taką możliwość przewiduje art. 27 ustawy o ochronie zabytków.

Przed rozpoczęciem prac należy uzyskać zgodę wojewódzkiego konserwatora zabytków, właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Do niezbędnych elementów wniosku należy określenie lokalizacji obiektu oraz zakresu i terminu przeprowadzenia planowanych prac. Wraz z wnioskiem należy przedłożyć projekt budowlany w zakresie niezbędnym do dokonania oceny wpływu przeprowadzanych prac na stan utrzymania zabytku. Na inwestorze bądź architekcie wnętrz ciąży także obowiązek odpowiedniego udokumentowania przysługującego mu tytułu prawnego do nieruchomości oraz uprawnień budowlanych wykonawcy robót.

Wojewódzki konserwator zabytków powinien ustosunkować się do wniosku w terminie 30 dni od momentu jego doręczenia. Od decyzji organu pierwszej instancji wnioskodawcy przysługuje odwołanie do ministra właściwego ds. kultury i dziedzictwa narodowego. W razie kwestionowania decyzji ministra, inwestor może wnieść skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Niezależnie od uzyskania zgody konserwatora zabytków, na inwestorze ciąży obowiązek ubiegania się o wydanie pozwolenia na budowę. Procedura w tym zakresie została szczegółowo uregulowana w Prawie budowlanym.

Inwestycję warto każdorazowo skonsultować ze specjalistami. Usługi w zakresie analizy aspektów prawnych prac remontowych oferują obecnie agencje architektoniczne bądź architekci wnętrz dysponujący bogatym doświadczeniem w tej dziedzinie. Ich kompleksowa obsługa nie nie ogranicza się już wyłącznie do sporządzania projektu aranżacji wnętrza oraz prac wykończeniowych. Przy podejmowaniu tak złożonej decyzji warto skorzystać z pomocy profesjonalistów, którzy pomogą przebrnąć przez gąszcz przepisów, czuwając nad interesem inwestora na każdym etapie prac remontowych - mówi Maciej Balcerek z warszawskiej agencji architektonicznej Perfect Space.

Źródło:

1. ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 1446 z późn. zm.), zw: „ustawa o ochronie zabytków”

2. ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 290 z późn. zm.), zw: „Prawo budowlane”