Czy kierownik budowy może odmówić wydania dziennika budowy?

Dziennik budowy to jeden z najważniejszych dokumentów towarzyszących procesowi inwestycyjnemu. Wydaje go starosta, na wniosek inwestora. W trakcie budowy dziennik pozostaje w posiadaniu kierownika budowy. Po zgłoszeniu przez niego obiektu budowlanego do odbioru, powinien być bezwzględnie zwrócony inwestorowi.

Jeden z naszych Czytelników pyta, czy po zakończeniu procesu inwestycyjnego kierownik budowy może wstrzymać wydanie inwestorowi dokumentów (w tym m.in. wypełnionego dziennika budowy)? Naszym zdaniem – nie. Nie wiemy co prawda, na jakie argumenty powołał się niesubordynowany kierownik, ale trudno sobie wyobrazić, co mogło by, z punktu wiedzenia prawa, usprawiedliwiać jego postępowanie.

Dziennik budowy jest dokumentem urzędowym (art. 45 ust. 1 Prawa budowlanego), a jego wydanie i prowadzenie regulują przepisy prawa administracyjnego. Wykluczyć należy w związku z tym stosowanie doń zasad prawa cywilnego, związanych np. z prawem zatrzymania. Dlatego, kierownik budowy, który po zakończeniu procesu inwestycyjnego żywi jakieś pretensje do inwestora (np. nie otrzymał umówionego wynagrodzenia), nie może – naszym zdaniem, z powołaniem się np. na prawo zatrzymania, odmówić wydania dokumentacji budowy. Narusza w ten sposób swoje obowiązki i naraża się na odpowiedzialność tak odszkodowawczą (np. za straty spowodowane spóźnionym odbiorem inwestycji), jak i zawodową (art. 95 pkt 4 Prawa budowlanego).

Dziennik wydaje się inwestorowi

Dziennik budowy jest przeznaczony do rejestracji, w formie wpisów, przebiegu robót budowlanych oraz wszystkich zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku ich wykonywania i mających znaczenie przy ocenie technicznej prawidłowości wykonywania budowy, rozbiórki lub montażu. To inwestor występuje do organu, który wydał decyzję o pozwoleniu na budowę, o wydanie dziennika budowy. Organ (najczęściej starosta), wydaje dziennik budowy w terminie 3 dni od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na budowę stała się ostateczna, za zwrotem kosztów związanych z jego przygotowaniem.

Następnie, to do inwestora należy zapewnienie objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy (art. 18 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego), a także wpisanie w dzienniku budowy osób, którym zostało powierzone kierownictwo, nadzór i kontrola techniczna robót budowlanych.

Z chwilą objęcia kierownictwa budowy, przechowywanie dziennika budowy (art. 46), a także prowadzenie dokumentacji budowy (art. 22 pkt 2) należy już do kierownika. Przy czym zasadą jest, że dziennik budowy powinien znajdować się na stałe na terenie budowy, być należycie zabezpieczony oraz dostępny dla osób upoważnionych do dokonywania w nim wpisów. Poza inwestorem i kierownikiem budowy, są to:

• inspektor nadzoru inwestorskiego,
• projektant,
• osoby wykonujące czynności geodezyjne na terenie budowy,
• pracownicy organów nadzoru budowlanego i innych organów uprawnionych do kontroli przestrzegania przepisów na budowie - w ramach dokonywanych czynności kontrolnych.

Za właściwe prowadzenie dziennika budowy, jego stan oraz właściwe przechowywanie na terenie budowy odpowiedzialny jest kierownik budowy.

Można zmienić kierownika

Jeśli inwestor nie może porozumieć się z kierownikiem budowy, może go odwołać z pełnionej funkcji. Przy czym, jest w takim wypadku obowiązany bezzwłocznie zawiadomić właściwy organ o dokonanej zmianie, dołączając oświadczenie nowego kierownika budowy o przejęciu obowiązków (art. 44 Prawa budowlanego). W razie zmiany kierownika budowy, w dzienniku budowy dokonuje się wpisu określającego stan zaawansowania i zabezpieczenia przekazywanej budowy, rozbiórki lub montażu. Wpis ten potwierdza się datą i podpisami osoby przekazującej i przejmującej obowiązki.

Dokumentację przejmuje właściciel lub zarządca

Jeśli obiekt budowlany jest gotowy do odbioru, kierownik budowy zgłasza ten fakt stosownym wpisem do dziennika budowy (art. 22 pkt 9 Prawa budowlanego). Jego obowiązkiem jest ponadto złożenie oświadczeń o:

1. zgodności wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budowę oraz przepisami,
2. doprowadzeniu do należytego stanu i porządku terenu budowy, a także - w razie korzystania - drogi, ulicy, sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu.

Obowiązkiem kierownika jest także uczestnictwo w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad. Kierownik nie jest jednak uprawniony do zgłoszenia zakończenia budowy organowi administracji (chyba że dysponuje w tym celu pełnomocnictwem inwestora). Zgłoszenia powinien dokonać sam inwestor. Jednym z dokumentów dołączanych do zawiadomienia o zakończeniu budowy jest m.in. dziennik budowy. Niezłożenie lub złożenie niekompletnego dziennika budowy (np. bez odnotowania robót stanu zerowego), uniemożliwia uzyskanie pozwolenia na użytkowanie.  

Mimo, że Prawo budowlane wprost nie wskazuje, w jakim momencie kierownik budowy zwraca inwestorowi całą dokumentację, wydaje się, że powinien tego dokonać niezwłocznie po zgłoszeniu przez siebie gotowości obiektu do odbioru. Dokumentacja jest bowiem niezbędna inwestorowi do zawiadomienia o zakończeniu budowy, ew. uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie.  Co więcej, zgodnie z art. 60 Prawa budowlanego, Inwestor oddając do użytkowania obiekt budowlany, przekazuje właścicielowi lub zarządcy obiektu dokumentację budowy i dokumentację powykonawczą (a więc m.in. dziennik budowy). Tak więc na etapie zgłaszania i oddawania inwestycji do odbioru, inwestor powinien dysponować całą potrzebą dokumentacją.

Odpowiedzialność cywilna i zawodowa

Zasady zatrudnienia i wynagrodzenia kierownika budowy pozostają domeną prawa cywilnego. Reguluje je więc umowa pomiędzy inwestorem a kierownikiem. Tym niemniej, zarówno pozycja kierownika, jak i jego obowiązki w toku budowy regulowane są bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa budowlanego. Kierownik, naruszając swoje obowiązki naraża się przede wszystkim na odpowiedzialność zawodową (postępowanie przed organami samorządu zawodowego). Nie sposób także wykluczyć jego odpowiedzialności odszkodowawczej względem inwestora, jeśli ten poniesie szkodę np. w postaci kar umownych za opóźnienia w oddaniu obiektu do użytkowania. Odmawiając wypełnienia swoich obowiązków wynikających z prawa budowlanego, kierownik budowy nie może zasłaniać się przepisami prawa cywilnego (np. niewywiązaniem się inwestora z łączącej ich umowy zlecenia). Sąd to dwie, niezależne od siebie materie.

Opracowanie według stanu prawnego na 29.08.2010 r.

Artykuł opracowany przez