Kiedy dom ma najmniejsze straty ciepła

Wybierając projekt domu, powinniśmy zwrócić uwagę na to, ile będzie kosztowała jego eksploatacja, a zwłaszcza ogrzewanie i straty ciepła, jakie będą w nim występowały. Powinien być on możliwie jak najniższy, gdyż wtedy straty ciepła w poszczególnych pomieszczeniach budynku są mniejsze i cały dom jest odpowiednio dogrzany. Wszelkie straty ciepła w domach wynikają z jego przenikania przez zewnętrzne przegrody budynku, czyli okna, drzwi, ściany, dach oraz podłogę.

Co ma wpływ na wielkość strat ciepła w domach ?

• System wentylacyjny
• Rozmiary budynku – kubatura oraz powierzchnia jaka musi zostać ogrzana,
• Ilość okien oraz ich rozmiary, powierzchnia wszystkich przeszkleń,
• Kształt, bryła domu oraz to, czy jest piętrowy, czy parterowy
• Jakość materiałów jakie zastosowane zostały do wykonania dachu, podłogi, ścian oraz grubość izolacji termicznej,
• Rozkład pomieszczeń w domu oraz rozmieszczenie okien względem stron świata,
• Rodzaj ocieplenia domu,
• Rozwiązania architektoniczne, które sprzyjają tworzeniu się mostków termicznych.

System wentylacyjny

Najczęściej  w domach jednorodzinnych funkcjonuje najprostszy system wentylacji grawitacyjnej. Raczej nie zdarza się, aby w typowym projekcie przewidziana była wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Dobre ocieplenie domu zmniejsza radykalnie straty ciepła przenikającego przez przegrody. Wówczas ogrzewanie pomieszczeń konieczne jest przede wszystkim dlatego, że na skutek działania wentylacji napływa do nich zimne powietrze z zewnątrz, a jednocześnie ciepło tracone jest wraz z powietrzem wypływającym z domu przez kratki wentylacyjne. Udział strat ciepła na wentylację w całkowitych stratach ocieplonego domu stanowi znaczący procent nawet do 45%. Z tego powodu warto ponieść dodatkowy koszt i zainstalować w domu urządzenie do odzysku ciepła z wywiewanego powietrza, czyli rekuperator.

Wielkość i usytuowanie budynku

Najlepsza sytuacja jest, gdy bryła domu ma kształt sześcianu lub prostopadłościanu z prostym jednospadowym lub dwuspadowym dachem, bez wykuszy i lukarn. Do największych strat ciepła dochodzi w narożnikach i załamaniach przegród, więc oczywiście im będzie ich mniej, tym lepiej. Dom o prostej bryle jest też tańszy i prostszy w budowie. Przy budowie takiego domu jest mniej możliwości popełnienia przez wykonawcę błędów, które w konsekwencji mogą mieć wpływ na wielkość strat ciepła. Dużo mniejsze straty ciepła w przeliczeniu na metr kwadratowy powierzchni występują w domach piętrowych i z poddaszem użytkowym niż w parterowych. Do znaczącej części strat dochodzi przez dach, a w domu parterowym powierzchnia dachu jest największa w stosunku do powierzchni użytkowej.

W polskich warunkach najkorzystniejsze jest usytuowanie domu największą ścianą w kierunku południowym ze względu na duże zyski ciepła przy dużym nasłonecznieniu. Także z tego powodu najkorzystniejszy jest dom z dachem jednospadowym, tak zwanym pulpitowym. Ściana od strony północnej jest wtedy dużo mniejsza a z tej strony zyski od nasłonecznienia nie występują. Z punktu widzenia energooszczędności jest to najlepsze rozwiązanie.

Odpowiednie rozmieszczenie i wielkość okien

Duże przeszklenia od podłogi do sufitu w pomieszczeniach, w których zależy nam na komfortowej temperaturze, są równoznaczne z dużymi stratami ciepła. Można założyć, że od strony południowej zostaną one zrekompensowane większymi zyskami od nasłonecznienia. Zwykle tak właśnie architekci projektują umiejscowienie dużych okien w budynkach chcąc osiągnąć dobry efekt estetyczny połączony z komfortem cieplnym. Zawsze nieco lepiej jest, gdy duże okna są szerokie, ale nie sięgają aż do ziemi. Należy unikać sytuacji, w której duże okna znajdą się w ogrzewanych pomieszczeniach od północy. Jeśli decydujemy się na dom z dużymi oknami, ale chcemy, by straty ciepła w nim były jak najmniejsze, powinniśmy zamontować specjalne okna o niższym od standardowego współczynniku przenikania ciepła (np. okna trzyszynowe z wkładkami termoizolacyjnymi).

Jakość materiałów

Największe straty ciepła wynikają z tego, że przenika ono przez ściany i dach domu, dlatego trzeba zadbać o ich odpowiednie docieplenie odpowiednio grubą warstwą izolacji termicznej. Z pewnością nie będzie energooszczędny dom ze ścianami zewnętrznymi jednowarstwowymi, chyba że będą wykonane z tak nietypowego materiału jak bloczki styropianowe (wypełnione zbrojonym betonem).

Standardem jest ocieplenie muru styropianem lub wełną mineralną grubości 12 cm. Coraz częściej stosuje się warstwy izolacji grubości nawet 20 cm i większej. Ogrzane powietrze we wnętrzu domu unosi się do góry, więc duże znaczenie ma izolacja dachu – dlatego izolacja o grubości 20 cm powinna być wartością minimalną.

Rozkład pomieszczeń w domu

Dom, który potrzebuje niewiele energii do ogrzewania wymusza odpowiedni układ pomieszczeń. Pomieszczenia w takim domu powinny być usytuowane w taki sposób, że od północy znajdują się jedynie te, w których przebywamy tylko okazjonalnie ( na przykład schowek, garderoba, pomieszczenie techniczne, garaż). Za pośrednictwem regulacji dopływu ciepła z domowej instalacji grzewczej, można utrzymywać w nich temperaturę niższą niż w pomieszczeniach, w których stale przebywają mieszkańcy. Stosuje się też zabieg polegający na zmniejszeniu powierzchni lub nawet całkowita rezygnacja z okien w pomieszczeniach na północnej elewacji.

Mostki termiczne

Do znacznych strat ciepła dochodzi przez mostki termiczne. Są to miejsca gorzej zaizolowane niż reszta przegród budowlanych. Występują one najczęściej na połączeniu płyt balkonowych ze stropem, w wieńcach, nadprożach, w ościeżach otworów okiennych i drzwiowych. Wszystkie te miejsca wymagają starannego ocieplenia. Często w projekcie domu nie ma szczegółowych wytycznych, jak należy to zrobić. W trakcie budowy musimy dopilnować, aby wykonawca nie zwrócił uwagę na te miejsca, gdyż w przeciwnym wypadku dom nie będzie dobrze ocieplony. W domach energooszczędnych unika się projektowania balkonów, których płyta jest połączona ze stropem, ponieważ straty ciepła wynikające z takiego rozwiązania są porównywalne z tymi, jakie miałyby miejsce, gdyby nie ocieplono kilku metrów kwadratowych ściany zewnętrznej.

redakcja